In Friesland is op grote schaal sprake van netcongestie op het elektriciteitsnet. Maar wat is dat eigenlijk? En nog belangrijker: wat kunnen we eraan doen? Ook in de gemeente Heerenveen zitten de grote stroomkabels van de stroomleveranciers vol. Zowel bij Tennet (bij ons vooral bekend van de hoogspanningskabels, die u boven de grond ziet lopen) als bij Liander (bij ons van de midden- en laagspanning, die bij u in de wijk via transformatorhuisjes komt) is er te weinig capaciteit om de toenemende vraag naar
stroom aan te kunnen. Daarnaast zit het netwerk vol voor het weer terugleveren van stroom aan het net. Bijvoorbeeld van mensen die dat thuis opwekken met zonnepanelen, of van grotere opstellingen van zonnepanelen op daken en op de grond.
Het netwerk in Friesland moet stroom transporteren over grote afstanden door de relatief dunbevolkte provincie en de van oorsprong verspreid liggende plekken waar veel elektriciteit wordt gebruikt. Als je stroom over langere afstand wilt transporteren, ligt het voor de hand de kabels wat dunner te maken. Er is dan minder kans op verlies van vermogen. Ik vergelijk dat met mijn boerenverstand wel eens met het krachtig blazen door een rietje. Als je daar je hand voor houdt voel je een gerichte stroom lucht. Als je echter met dezelfde kracht door een lege rol keukenpapier blaast (immers toch bijna van dezelfde lengte) blijft er van die kracht weinig over.
‘Te vol’
Maar in de huidige tijd volstaat het netwerk niet meer. De ontwerpuitgangspunten sluiten niet meer aan bij de vraag en het aanbod. Het is “te vol” geworden op het netwerk. Overheden en netbeheerders zijn al langere tijd met elkaar in gesprek om het net te verbeteren. De beheerders moeten investeren. Gemeenten kunnen dit faciliteren en regels en vergunningen verlenen en soepel toepassen. Als een van de eerste gemeenten in Friesland (of misschien wel van Nederland) hebben we in Heerenveen daarvoor gezamenlijk een handreiking opgesteld. Daarmee is bij de uitvoering van projecten voor iedere betrokken partij aan de voorkant duidelijk hoe we het gaan doen.
Toch blijft de praktijk weerbarstig. Personeel en materiaal is schaars en trajecten duren lang. Daarom verwacht ik ook niet, dat de congestie op korte termijn opgelost zal zijn. Tot die tijd vragen netbeheerders van de overheden een goede toekomstvisie op het energiegebruik (die ligt in concept de komende maanden bij de provincie voor) en zullen we creatief moeten worden in het vinden van oplossingen. Bijvoorbeeld het zelf uitwisselen van energie (via batterij of leentjebuur tussen bedrijven) of het besparen op de energievraag door te isoleren etcetera. Daar gaan we de komende tijd hard mee aan de slag. Wie weet, daarover meer in een volgende Reade Tried.
Jelle Zoetendal, wethouder en portefeuillehouder energietransitie.
