De PvdA Heerenveen heeft met genoegen samen met Ruud Koole, kandidaat lijsttrekker Eerste Kamer voor de PvdA, vrijdagmiddag 9 november, een bezoek mogen afleggen aan het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Museum. Ruud Koole was, samen met de andere kandidaat lijsttrekkers, te weten Mei Li Vos, Esther-Mirjam Sent en Jeroen Recourt, vrijdag 9 november in Heerenveen.
’s Avonds zijn de kandidaten in de gelegenheid gesteld om hun kandidaatstelling in het Posthuistheater te verdedigen tegenover de PvdA leden van de provincie Friesland.
Een geslaagde avond waarbij het team PvdA Leeuwarden/Jonge Socialisten Fryslân de pubquiz won.
Ruud Koole is bovendien bereid geweest om een verhaal te schrijven over de mislukte revolutie van Piter Jelles Troelstra.
Zie hieronder
100 jaar na de Roode Week.
Volgende week is het precies honderd jaar geleden dat in Nederland de ‘Roode Week’ heerste. Die week is vooral bekend geworden van de mislukte ‘revolutiepoging’ van Piter Jelles Troelstra. De verschrikkelijke Eerste Wereldoorlog liep ten einde. Na de Russische Revolutie een jaar eerder, vonden er in het najaar van 1918 ook revolutiepogingen plaats in Duitsland en Zwitserland. De oorlog had velen in ellende gestort. Ook in het buiten de oorlog gebleven Nederland heerste onvrede. In juli 1917 kostte een aardappeloproer in Amsterdam tien mensen het leven; in april 1918 vonden ook Den Haag plunderingen plaats en nog in oktober 1918 sloegen soldaten op de kazerne De Harskamp aan het muiten.
De partij van Troelstra, de SDAP, formuleerde in die Roode Week samen met de vakbeweging een aantal eisen aan de regering, waaronder: de invoering van het vrouwenkiesrecht, de invoering van de achturen-werkdag, de bestrijding van de woningnood en de afschaffing van de Eerste Kamer. Hervormingen lagen voor het oprapen. Zelfs de ‘burgerlijke’ NRC gaf een zeer positief commentaar op verschillende eisen. Nu niet toegeven zou wel eens tot een onhoudbare situatie kunnen leiden.
Troelstra ging in een rede voor partijgenoten in Rotterdam een stap verder. Hij verwachte dat de revolutiesfeer niet bij de grens zou ophouden. De burgemeester van Rotterdam overlegde al met lokale SDAP-ers over het overdragen van de macht aan de socialisten. Troelstra beging echter de ‘vergissing’ die macht op te eisen. In zijn rede op 11 november zei hij tegen een enthousiast gehoor: ‘Verzuimt het ogenblik niet, grijpt de macht die u in de schoot geworpen wordt’.
Troelstra had hierover geen overleg gepleegd met het SDAP-bestuur, die er erg ongelukkig mee was. Niettemin herhaalde Troelstra de volgende dag zijn oproep in de Tweede Kamer: ‘de arbeidersklasse grijpt nu de macht’. Maar hij zei daarbij ook: ‘ ‘Wij moeten van geweld niets hebben’.
De hele Kamer viel over hem heen en ook zijn mede-bestuursleden van de SDAP distantieerden zich van deze oproep. Later heeft Troelstra toegegeven dat hij zich in de machtsverhoudingen had ‘vergist’. Zijn oproep lokte een grote monarchistische anti-demonstratie uit op het Malieveld in Den Haag. De eisen van de socialisten konden voorlopig worden genegeerd.
De les uit deze geschiedenis voor politici is: smeed het ijzer wanneer het heet is, maar zet je zelf niet buiten spel. Een aantal eisen werd overigens enkele jaren later toch ingevoerd, waaronder het vrouwenkiesrecht en de achturen-werkdag.
De Eerste Kamer werd niet afgeschaft. Honderd jaar na de ‘Roode Week’ strijden nu vier kandidaten om het PvdA-lijsttrekkerschap bij de komende Eerste Kamerverkiezingen. Wanneer het kabinet Rutte III volgend voorjaar waarschijnlijk zijn meerderheid in de Eerste Kamer verliest, is het verstandig dat de winnaar die historische les in acht neemt bij pogingen het kabinetsbeleid in linkse zin bij te sturen: smeed het ijzer als het heet is, maar zet jezelf niet buiten spel. Samenwerking met andere linkse partijen en organisaties ligt daarbij voor de hand.
Ruud Koole
(kandidaat-lijsttrekker PvdA Eerste Kamer; www.ruudkoole.nl)
