We willen dat Heerenveen ook in de toekomst bloeit. Dat vraagt om zorg voor de wereld van nu en straks. Een wereld met minder CO2-uitstoot en een betere luchtkwaliteit, met geïsoleerde huizen, betaalbare energielasten en meer duurzame werkgelegenheid is naast een absolute noodzaak, vooral een prachtig en wenkend perspectief. Om dit te realiseren is een voorwaarde een goed stroomnet dat de toenemende vraag nu en in de toekomst aankan. Wij zitten hier op in.
De komende jaren zullen maatregelen voor de verduurzaming van onze economie en samenleving dominant zijn in het maatschappelijk debat. De PvdA Heerenveen kiest daarin voor een duurzame, schone en eerlijke koers. In de komende jaren zetten we in onze gemeente alles op alles om de nu al merkbare gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme hitte, heftige regenbuien en langdurige droogte zo goed als mogelijk op te vangen.
Daarom richten wij ons op:
1. De energietransitie. We willen daarbij voorkomen dat de energietransitie de ongelijkheid en tweedeling vergroot. We willen dat iedereen mee kan doen. We geloven daarbij in de kracht van het collectief en van de buurt. Daarom werken we wijk- en dorpsgericht en zorgen we ervoor dat een groot gedeelte van de opbrengsten van de duurzame energieopwekking terecht komt bij de lokale gemeenschap. We maken het opwekken van onze energie weer tot wat het hoort te zijn: een nutsvoorziening van ons allemaal.
2. Klimaatverandering en natuur. In dit kader pleiten wij voor maatregelen die leiden tot een andere vorm van landbouw, die de stikstof uitstoot vermindert en de veenweidegebieden door een verminderde oxidatie en CO2-uitstoot beschermt voor de toekomst.
3. Duurzaam bouwen en versterken van de circulaire economie. Wij initiëren maatregelen die hergebruik en duurzaamheid uitlokken. We kijken integraal naar de economische ontwikkelingsmogelijkheden van onze gemeente, waarbij nieuwe kansen op een duurzame manier worden ingepast.
3.1 De energietransitie
De energietransitie biedt volop kansen: voor schone lucht, betere huizen, betaalbare energielasten en meer werkgelegenheid. Maar om daar te komen zijn er investeringen nodig. In Heerenveen kiezen we ervoor om de kosten en de opbrengsten eerlijk te verdelen en voorkomen we dat de energietransitie de ongelijkheid vergroot.
3.1 Onze keuzes
• Wie zijn of haar huis wil verduurzamen, maar daar geen geld voor heeft, kan tegen gunstige voorwaarden een gemeentelijke subsidie/lening krijgen. We hebben hiervoor een verduurzamingsfonds.
• Voor particulieren die wel zonnepanelen willen aanschaffen, maar geen dak beschikbaar hebben, stellen we onder voorwaarden daken van publieke gebouwen beschikbaar.
• Om de verduurzaming van bestaande koopwoningen per buurt te financieren, maken we onder andere gebruik van maatschappelijke energiedienstenbedrijven die op basis van een energieprestatiegarantie verduurzaming van vastgoed verzorgen ( de zogenaamde ESCo-constructie). Hierbij worden afspraken 0over de te behalen energiebespragin gemaakt, zodat de risico’s van de verduurzaming niet alleen bij inwoners komen te liggen.
• We kiezen voor een wijk- en dorpsgerichte aanpak, brengen de verduurzamingsopgave op buurtniveau wat er bij wie moet gebeuren. Dit doen we met elkaar. We zorgen ervoor dat partijen elkaar weten te vinden en in gesprek gaan met elkaar.
• We benutten de kansen van de wijk- en dorpsgerichte verduurzamingsaanpak voor de versterking van de leefbaarheid. Investeren we bijvoorbeeld in het klimaatadaptief maken van een wijk, dan benutten we ook kansen om uitdagende speelplakken te maken, de wijk te vergroenen en de wijk dementievriendelijk in te richten. Zo werkt de verduurzamingsopgave als een vliegwiel voor een bloeiende omgeving. Met klimaatadaptief bedoelen we dat men zich tijdig en effectief aanpast aan het actuele of verwachte klimaat.
• En omgekeerd maken we ook werk met werk. Bij het rioolonderhoud bijvoorbeeld pakken we meteen de straat aan. We zorgen ervoor dat er meer groen wordt aangelegd, zodat hittestress afneemt en verbeteren de doorwatering, zodat de wateroverlast bij hevige regenbuien verdwijnt.
• We maken afspraken met woningcorporaties om hun sociale huurwoningen zo snel mogelijk energieneutraal te maken.
3.1.1 Een energiezuiniger leven
Energiebesparing verdient alle aandacht. Het helpt de klimaatverandering te beperken en bespaart ook geld, zeker nu de gasprijzen de pan uitrijzen.
Onze keuzes:
• We haken energiecoaches aan bij de wijk- en dorpscoöperaties. Zij helpen huishoudens met lage inkomens om hun energielasten te verlagen. Met kleine ingrepen kunnen onze inwoners vaak al energie besparen.
• We voeren een omruilmogelijkheid voor witgoed in voor inwoners met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum. Via de gemeente kan je dan je oude energie slurpende apparaat voor energiezuinige varianten vervangen.
• We helpen om de woning energiezuiniger te maken als de oplopende kosten voor energie niet op te brengen zijn.
3.1.2 Collectieve opgave dus iedereen profiteert mee
De energietransitie biedt volop kansen: voor schone lucht, betere huizen, betaalbare energielasten en meer werkgelegenheid. Maar om daar te komen zijn er investeringen nodig. Wij kiezen voor een eerlijke verdeling van de kosten en de opbrengsten en voorkomen dat de energietransitie de ongelijkheid vergroot. Samenwerken is daarvoor essentieel. Voor het draagvlak én de betrokkenheid.
Onze keuzes:
• We ondersteunen ondernemende inwoners die aan de slag willen met duurzame initiatieven met advies en subsidies. Hiervoor werken we een LEEF 2.0 uit.
• We leggen in de prestatieafspraken met de woningcorporaties vast welke woningen ze wanneer gaan verduurzamen en welke verouderde en niet rendabele te verduurzamen woningen gesloopt en vervangen moeten worden.
• We kiezen voor een collectieve aanpak bij de verduurzaming van woningen. Wanneer woningcorporaties haar sociale woningen in een wijk of dorp gaat verduurzamen, willen we dat daar tegelijkertijd alle woningen, dus ook de vrije sectorhuurwoningen en de koophuizen worden verduurzaamd. Dit is goedkoper en iedereen kan zo meedoen.
• De gemeente stelt, waar nodig via een ESCo-constructie, krediet beschikbaar, zodat bewoners en particuliere verhuurder de verduurzamingsinvestering via de besparing op hun energielasten terug kunnen betalen.
• We verduurzamen eerst de huizen, die er het slechtst aan toe zijn. Zo voorkomen we dat huishouden met lage inkomens, die vaak in slecht geïsoleerde huizen wonen en al hogere energielasten betalen, verder op achterstand raken.
• We leggen vast dat minimaal 50% van het rendement van de in onze gemeente duurzaam opgewekte energie naar de huishoudens in onze gemeente moet gaan, zodat ook de bewoners mee profiteren. Het zonnepark Klaverblad Noordoost is hiervan een mooi voorbeeld.
• In onze gemeente is minimaal 50% van de duurzame energiebronnen in gemeenschappelijke handen en/of vloeit minimaal 50% van de winst van deze duurzame energiebronnen terug naar de lokale gemeenschap. We zetten in op lokaal eigenaarschap. Wat ons betreft is een dorpsmolen prima, als inwoners het zelf willen, maar dan wordt het ook hún molen en komt de molen, of het veldje zonnepanelen niet in handen van de “cowboys”van deze sector.
3.1.3 Als gemeente het goede voorbeeld geven
Onze keuzes:
• We leggen op alle geschikte daken van onze gemeentelijke gebouwen zonnepanelen.
• Het dakoppervlak van onze gebouwen, dat vanwege de monumentale status of draaglast niet kan worden bedekt met zonnepanelen, wordt
status of draaglast niet kan worden bedekt met zonnepanelen, wordt gecompenseerd bijvoorbeeld door de huur van dakoppervlak van derden.
• Onze gemeente koopt 100% duurzame stroom in. Ook onze leveranciers en subsidie-ontvangende organisaties zetten hiertoe aan.
3.1.4 Werkgelegenheid door de energietransitie
Onze keuzes:
• We zetten energiecoaches in voor de verduurzaming in onze gemeente. We leiden energiecoaches op om samen met hun buren uitvoering aan de verduurzaming van hun eigen huis en buurt te geven. We haken ze aan bij de wijk- en dorpscorporaties en onderzoeken de mogelijkheid om dit via basisbanen te organiseren. Zo snijdt het mes een twee kanten: banen voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt en energiecoaches voor de wijk.
• We richten samen met onderwijsinstellingen en werkgevers een regionaal opleidingscentrum voor duurzame installatietechniek op. Hier kunnen onze jongeren een praktische opleiding volgen, hun kansen op betaald werk vergroten en bijdragen aan de verduurzaming van onze gemeente.
3.2 Klimaatverandering en natuur
Door klimaatverandering zullen we steeds vaker te maken krijgen met hittegolven en hevige regenbuien. Om daar beter op voorbereid te zijn en de overlast te verminderen moeten we onze gemeente klimaat-adaptief maken. In een natuur met meer biodiversiteit en herstelde ecosystemen beschermen we ons beter tegen de gevolgen van klimaatverandering.
3.2 Onze keuzes
• We willen meer ambitie in ons duurzaamheidsprogramma. Daarom zetten we in op 55% vermindering van broeikasgasemissies in 2030 in plaats van een reductie van 49% zoals nu in Heerenveen wordt nagestreefd.
• Van het gas af mag niet betekenen dat we overstappen op de smog veroorzakende hout-stook. We zijn tegen de bouw van biomassacentrales en kiezen in onze huizen en gebouwen voor duurzame alternatieven als warmtepompen en koude-warmteopslag.
• Het landschap in onze gemeente is heel bijzonder en waardevol, maar we willen ook een bijdrage leveren aan energieopwekking met duurzame bronnen. Dit is onze solidariteit. We gebruiken de zonneladder als een afwegingskader. Daarom leggen we eerst de daken vol met zonnepanelen.
• We maken onze gemeente regenwaterproof. Dit doen we door de aanleg van waterdoorlatende bestrating, de afvoer van schoon hemelwater naar de bodem of het oppervlaktewater, het gebruik van regentonnen en sedum op daken.
• Wanneer door deze investeringen het rioolrecht omhooggaat, vangen we dit inkomensafhankelijk op. We verrekenen dit met de WOZ-waarde van woningen, zodat ook hier de sterkste schouders de zwaarste last dragen.
• In het bestek van bouwprojecten in onze gemeente nemen we eisen over het groen in de (gemeenschappelijke) tuinen op.
• We stimuleren inwoners om hun regenwater op hun eigen terrein af te voeren door bijvoorbeeld minder tegels te gebruiken, meer groen te planten en de regenpijp af te koppelen.
• We investeren in een sterk natuurnetwerk. Hiermee vergroten we de biodiversiteit van onze gemeente.
• We zijn voor een natuurinclusieve landbouw in onze gemeente en steunen boeren die met hun gewassen de biodiversiteit en natuur willen versterken actief, bijvoorbeeld door middel van vergunningverlening.
• We verlenen geen vergunning aan nieuwe intensieve veehouderijen, bijvoorbeeld geitenfokkerijen of aan uitbreiding van bestande veehouderijen.
• We ondersteunen boeren, die willen stoppen of over willen stappen op natuurinclusief boeren actief en bieden hen de helpende hand bij zowel de sloop van leegstaande stallen als herbestemming, zoals het realiseren van een bed & breakfast, caravanstalling, zorgboerderij of kinderopvang.
• In combinatie met natuurontwikkeling, willen we de mogelijkheid onderzoeken om clustergewijze woonbebouwing op vrijkomende boerenerven toe te staan.
• Een behoorlijk deel van onze gemeente behoort tot het veenweidegebied. In dit gebied hebben we te maken met bodemdaling en dalende grondwaterstanden. de houten fundering van ouderen woningen komt hierdoor droog te staan en er treedt verrotting op. Hierdoor dreigen deze woningen te verzakken en bewoners komen voor enorme kosten te staan. Verzakking is een collectief probleem. Daarom maken we er werk van dat er een publiek fonds komt, waarmee de herstelkosten kunnen worden betaald.
• We zetten een deelautosysteem op in Heerenveen. Vaak kun je in en om onze gemeente alleen maar ergens met een auto komen. Daarom stimuleren we het deelgebruik van elektrische auto’s met een deelautosysteem. Daarbij is de toegankelijkheid en betaalbaarheid voor alle inwoners belangrijk, daarom letten we erop dat aanbieders betaalbare deelauto’s leveren.
3.3 Duurzaam bouwen en versterken van circulaire economie
In een circulaire economie gebruiken we grondstoffen steeds opnieuw. Er is geen afval meer, afval is juist een grondstof voor weer een nieuw product. Het motto van de ‘vervuiler betaalt’ geldt nog steeds. Te vaak worden de kosten afgewenteld op inwoners, waarbij de minst draagkrachtigen het hardst worden getroffen. Om de kansen te benutten die een circulaire economie kan bieden, zullen we als gemeente onze nek uit moeten steken om belemmeringen weg te kunnen nemen.
3.3 Onze keuzes
• We hanteren een duurzaamheidstoets bij ons inkoop- en aanbestedingsbeleid. Voortaan koopt de gemeente alleen nog in bij partijen, die circulair en duurzaam werken.
• We stellen beleid op om bouwtrajecten in de gemeente meer circulair te maken, bijvoorbeeld door voor te schrijven dat bij de bouw hergebruikt materiaal wordt toegepast.
• Ons streven is dat de gemeente Heerenveen in de top 25 van duurzame publieke opdrachtgevers komt te staan. Daarom geven we de duurzaamheidscriteria in aanbesteding zo vorm dat de markt echt uitgedaagd wordt om (verder) te innoveren.
• We blijven investeren op het terugdringen van huishoudelijk afval.
• We versterken het klimaat om te innoveren door de ontwikkeling van Circulair Valley te faciliteren.
• Bij de nieuwbouw van bedrijven(terreinen) nemen we strenge duurzaamheidseisen op: nieuwe bedrijven(terreinen) zijn energiezuinig gebouwd, wekken hun eigen energie op en hebben een uitstekende waterafvoer. We stralen dus expliciet uit dat onze visie is dat bedrijven zoveel mogelijk duurzaam bouwen.
• We onderzoeken de mogelijkheid om het bouwbesluit zodanig aan te passen dat elk nieuw gebouw energieneutraal wordt.
• We zijn voor de aanleg van de Lelylijn als snelle verbinding tussen de Randstad en Noord-Nederland en zetten ons in voor de realisatie. Wij zien hierin een alternatief voor het autovervoer en verwachten dat er meer mensen in het Noorden en onze regio zullen willen (blijven) wonen.
• We verhogen de groennorm bij woonbebouwing om een gezonde leefomgeving en recreëren dicht bij huis te bevorderen.